HSE.COM.VN

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam được dự báo tăng trưởng tích cực trong năm 2025, với sự phục hồi của sản xuất và tăng tốc đầu tư công, các ngành công nghiệp, đặc biệt là ngành cơ điện (M&E), đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, sự tăng trưởng này cũng đi kèm với những thách thức không nhỏ về an toàn lao động, đòi hỏi các doanh nghiệp phải nhìn nhận lại và đầu tư nghiêm túc vào việc xây dựng một văn hóa an toàn vững chắc.

Thực Trạng Báo Động về Tai Nạn Lao Động

Số liệu thống kê cho thấy tình hình tai nạn lao động tại Việt Nam vẫn là một vấn đề nhức nhối. So với năm 2023, năm 2024 chứng kiến sự gia tăng đáng kể về số vụ tai nạn và số nạn nhân. Cụ thể, tổng số vụ tai nạn đã tăng 14,87%, số nạn nhân tăng 15,16%, và đặc biệt, số người chết vì tai nạn lao động tăng 10,2%.

Các lĩnh vực có nguy cơ cao nhất bao gồm:

• Xây dựng: Chiếm 18,27% tổng số vụ và 20,3% tổng số người chết.
• Khai thác mỏ, khoáng sản: Chiếm 16,14% số vụ và 17,8% số người chết.
• Cơ khí, luyện kim: Chiếm 11,78% số vụ và 10,77% số người chết.

Nguyên nhân chính dẫn đến tai nạn chết người phần lớn đến từ người sử dụng lao động (chiếm 46% số vụ và 44,4% số người chết) và người lao động (chiếm 17,3% số vụ và 16,4% số người chết). Điều này cho thấy việc xây dựng một môi trường làm việc an toàn không chỉ là trách nhiệm của riêng ai, mà là của cả một tập thể.

Văn Hóa An Toàn Là Gì?

Văn hóa an toàn được định nghĩa là “sản phẩm các giá trị của cá nhân và tập thể bao gồm thái độ, nhận thức, mức độ thành thạo và các mẫu mực về hành vi quyết định đến các cam kết, phong cách và năng lực quản lý an toàn và sức khỏe của tổ chức”. Một cách đơn giản hơn, đó là “những gì nhân viên làm khi không có sự giám sát”.

Một doanh nghiệp có văn hóa an toàn tốt sẽ thể hiện qua những đặc điểm như:

• Đối với công ty: Môi trường làm việc sạch sẽ, ngăn nắp; quy trình tinh gọn; sản phẩm chất lượng cao và đáng tin cậy; năng suất cao và ổn định.
• Đối với nhân viên: Luôn vui vẻ, khỏe mạnh, tự giác làm việc và được trở về nhà an toàn với gia đình sau mỗi ngày làm việc.

Ba Trụ Cột Chính Xây Dựng Văn Hóa An Toàn

Để xây dựng một văn hóa an toàn hiệu quả, cần có sự kết hợp chặt chẽ của ba yếu tố chính:

1. Vai trò của Lãnh đạo: Ban lãnh đạo phải thể hiện cam kết mạnh mẽ thông qua việc xây dựng chính sách, nguyên tắc, mục tiêu, kế hoạch và các tiêu chuẩn thực hiện rõ ràng. Sự gương mẫu của lãnh đạo là yếu tố then chốt để toàn thể nhân viên noi theo.
2. Cơ cấu Tổ chức: Cần có một cơ cấu tổ chức hợp nhất, phân định rõ vai trò và trách nhiệm về an toàn cho từng cấp quản lý. Việc thành lập Ban An toàn và có cơ chế tạo động lực, nâng cao ý thức cho nhân viên cũng đóng vai trò quan trọng.
3. Quy trình và Hành động: Doanh nghiệp cần thiết lập các quy trình cụ thể như thông tin hiệu quả, đào tạo và phát triển, điều tra sự cố, quan sát và thanh kiểm tra định kỳ để cải thiện thành tích an toàn.

Lợi Ích To Lớn từ Việc Đầu Tư vào Văn Hóa An Toàn

Khẩu hiệu “Thành tích an toàn tốt, kết quả kinh doanh tốt” đã được chứng minh qua thực tế. Đầu tư vào văn hóa an toàn không chỉ là chi phí mà còn mang lại những lợi ích vô giá:

• Tác động đến Chất lượng và Năng suất: Các công ty có văn hóa an toàn tốt ghi nhận việc giảm thiểu đáng kể tai nạn, giúp gia tăng năng suất. Tại British Steel, việc này giúp chất lượng công việc tốt hơn, giảm tỷ lệ nghỉ ốm và cải thiện các chỉ số sản xuất kinh doanh.
• Tăng Lợi thế Cạnh tranh: Một hồ sơ an toàn tốt là công cụ tiếp thị hiệu quả, giúp doanh nghiệp thắng thầu các hợp đồng lớn. Đồng thời, nó cũng tác động tích cực đến cam kết của nhân viên, giúp họ hài lòng với công việc và tăng năng suất.
• Tăng Lợi nhuận: Văn hóa an toàn giúp giảm thiểu các thiệt hại và chi phí ẩn liên quan đến tai nạn như: sản xuất đình trệ, chi phí y tế, chi phí bồi thường, tăng phí bảo hiểm, và tinh thần làm việc của nhân viên sụt giảm. Một nghiên cứu trong ngành xây dựng Hoa Kỳ cho thấy, một chương trình an toàn hiệu quả có thể tạo ra khoản tiết kiệm gộp lên tới 6.5%.

Hành Trình Xây Dựng Văn Hóa An Toàn

Xây dựng văn hóa an toàn là một hành trình liên tục, đòi hỏi sự chuyển đổi từ cấp độ “Phản ứng” (chỉ hành động khi có tai nạn) sang “Phụ thuộc” (tuân thủ vì bị giám sát), tiến tới “Tự chủ” (mỗi cá nhân tự cam kết) và cuối cùng là “Tương trợ” (cả tập thể cùng cam kết và hỗ trợ lẫn nhau). Hành trình này cần được hỗ trợ bởi các yếu tố quan trọng như hệ thống quản lý rủi ro hiệu quả và sự tham gia tích cực của toàn thể nhân viên.

Tóm lại, văn hóa an toàn không chỉ là việc tuân thủ luật lệ hay quy định, mà là một giá trị cốt lõi, một khoản đầu tư chiến lược cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Nó không chỉ bảo vệ tài sản quý giá nhất là con người mà còn trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng, lợi thế cạnh tranh và lợi nhuận, đảm bảo sự thịnh vượng lâu dài cho tổ chức.